Azja to największy kontynent Ziemi (44 mln km2). Znajduje się prawie w całości na półkuli północnej, z wyjątkiem Archipelagu Malajskiego, leżącego częściowo na półkuli południowej.
Rozciągłość południkowa kontynentu wynosi 8500 km, równoleżnikowa 11 000 km;
największa odległość od morza - 2500 km.
.
Powierzchnia Azji łącznie z powierzchnią Morza Kaspijskiego wynosi 44,4 mln km2, ok. 30% powierzchni lądowej Ziemi.
Długość wybrzeża bez wysp - 70 000 km; wyspy stanowią ok. 5%, półwyspy - 18% powierzchni kontynentu.
Granicę lądową z Europą (na dł. 3000 km) stanowią: wsch. - przedgórza Uralu, rz. Emba, pn. - brzeg Morza Kaspijskiego i Obniżenie Kumsko - Manyckie;
od Ameryki Pn. oddziela ląd Cieśnina Beringa, a od Afryki - Kanał Sueski i Morze Czerwone.
W 1994 Azję zamieszkiwało ponad 3,4 mld ludności; średnia gęstość wynosiła 76 osób na km2.
Skrajnymi punktami są:
Kraje najgęściej zaludnione (liczba osób na km2) to:
Malediwy 826,
Bangladesz 818,
Bahrajn 791,;
Kraje najrzadziej zaludnione (liczba osób na km2):
Mongolia 1,
Syberia 3,
Kazachstan 6.
Pustynie oraz arktyczne i wysokogórskie regiony są prawie nie zamieszkane. Większość ludności Azji mieszka na wsi; jej rozmieszczenie jest bardzo nierównomierne;
w pd.-wsch. Azji żyje 90% ludności (ponad 200 osób na km2). Przyrost naturalny wynosi 19%.
Po Antarktydzie Azja jest najbardziej wzniesioną (2040 m npm.) częścią świata; średnia wys. wynosi 950 m npm. Na wyżyny (od 300 do 2000 m npm.) przypada 54,7%, na niziny (0 do 300 m npm.)- 31,2%, a na góry 12,9% powierzchni kontynentu, na depresje1,19%.
Najwyższym systemem górskim na Ziemi są Himalaje, w których 10 szczytów ma wysokość ponad 8000 m npm.; najwyższy, Mount Everest- ma 8848 m npm.
Najgłębsza depresja leży na obszarze Morza Martwego - pow. Wody 405 m ppm.
Dno jeziora Bajkał znajduje się 1165 m ppm. (najgłębsza kryptodepresja świata). Jezioro Bajkał ma rekordową głębokość - 1620 m.
Rzeźbę Azji cechuje przewaga gór i wyżyn (ok. 68% pow.) oraz liczne występowanie wielkich zagłębień bezodpływowych. Strefa gór i wyżyn ciągnąca się prze całą Azję aż do Pacyfiku, składa się z dwóch systemów wyżynno-górskich.
Pierwszy obejmuje góry: Taurus, Zagros, Sulejmańskie, Himalaje, Arakańskie i góry Archipelagu Malajskiego (pas pd.) oraz Pontyjskie, Kaukaz, Elbrus, Kopetdag, Hindukusz, Karakorum i Kunlun (pas pn.).
Drugi system górski biegnie od Pamiru do Płw. Czukockiego. Nie tworzy on wydłużonego pasa; łańcuchy gór układają się jakby schodami - każdy bardziej położony na północ jest jednocześnie wysunięty ku wsch.
Taki układ tworzą m.in. góry:
Tien-szan, Sajany, Stanowe.
Ląd Azji otacza od wschodu łańcuch wysp: Kuryle, Sachalin, Japońskie, Filipińskie i Archipelag Malajski. Jest to strefa intensywnej sejsmiczności i silnego wulkanizmu. Ogromna powowierzchnia Azji, układ i rozmieszczenie gór oraz cyrkulacja monsunowa są głównymi przyczynami zróżnicowania warunków klimatycznych.
Występuje tu pełny układ stref klimatycznych.
Na Płw. Malajskim i pd.-wsch. Wybrzeżu Płw. Indochińskiego panuje klimat równikowy, wybitnie wilgotny; we wsch. części kontynentu, w strefach od zwrotnikowej do umiarkowanie chłodnej występuje klimat monsunowy. Opady w półroczu letnim często przekraczają 1000 mm; zima jest sucha. W Czerapuńdżi notuje się najwyższe (11 000 mm) opady na Ziemi.
W Azji Pd.-Zach. Występuje klimat suchy, w głębi kontynentu pustynny; na wybrzeżach Azji Mniejszej - śródziemnomorski. Obszary środkowej Azji mają klimat kontynentalny; najsilniej kontynentalizm zaznacza się w pn.-wsch. Syberii: średnia temperatura w lipcu to 15 st C, a w styczniu poniżej -40 st C; w Ojmiakonie zanotowano najniższą temperaturę na półkuli pn. (-78 st C).
Azja Pn. ma klimat podbiegunowy; średnia temperatura w lipcu nie przekracza 10 st C. Ze względu na typ rzeźby i kontrasty klimatu rozmieszczenie sieci rzecznej Azji jest bardzo nierównomierne.
.jpg)